Nghề dệt thổ cẩm vốn có từ rất lâu đời, là nét đặc trưng văn hóa của các dân tộc thiểu số. Trước kia, các sản phẩm thổ cẩm được dệt ra chủ yếu nhằm phục vụ trong đời sống hằng ngày của bà con dân tộc, hoặc được dùng vào các ngày lễ tết của dân tộc, các dịp cưới hỏi, họp chợ…
Sản phẩm thổ cẩm truyền thống của người Mạ ở xã Tà Lài (huyện Tân Phú) rất đa dạng và phong phú như: chăn, váy, khố, dây quấn đầu… một tấm thổ cẩm đẹp, đặc sắc thể hiện sự khéo léo của người con gái trong gia đình. Đã thành truyền thống, bất cứ cô gái nào khi lớn lên đều được mẹ bày cho cách dệt thổ cẩm, để dệt cho mình những bộ váy và cho cả gia đình của mình sau này.
Thổ cẩm thường được sử dụng nguyên liệu bằng sợi bông, sợi lanh trên rừng, ngày nay do nhu cầu khách hàng càng cao thì các nguyên liệu dệt cũng được cải tiến và đa dạng hơn. Để nhuộm màu cho vải, người ta thường sử dụng nguyên liệu từ các loại cây rừng, vừa mang màu sắc tự nhiên vừa tạo nên sự đặc biệt của thổ cẩm. Màu đỏ của cây bang, màu vàng của cây nghệ, màu đen của cây chàm… tất cả được sử dụng và phối hợp một cách tỉ mỉ.
Các hoa văn trên vải thổ cẩm thường thể hiện theo nét truyền thống của từng dân tộc, thường là hình chim thú, hoa lá được thể hiện rất nhiều, được phối trong những hoa văn ô vuông nhỏ, các hoa văn hình thoi, hình quả trám, hình vuông, hình chữ nhật, các đường thẳng, đường sóng lượn… các hoa văn được thể hiện tương ứng, những hình ảnh, họa tiết nổi bật trên nền vải.
Những năm gần đây, thổ cẩm ngày càng được phát triển và để lại ấn tượng mạnh trong lòng du khách trong và ngoài nước bởi những họa tiết trang trí rực rỡ và sự khéo léo của người dệt. Việc bảo tồn và phát triển thổ cẩm không chỉ còn gói gọn trong một dân tộc thiểu số mà là sự ý thức, trách nhiệm của tất cả đưa sản phẩm ra thế giới và tạo điều kiện cho ngành thổ cẩm ngày càng phát triển hơn nữa.
Thanh Xuân