Trải dài trên 3 tỉnh Đồng Nai, Lâm Đồng và Bình Phước với diện tích 71.187,9 ha được bao quanh bởi hơn 80 km sông Đồng Nai, chứa đựng nguồn gene đa dạng sinh học phong phú, Vườn quốc gia Cát Tiên có chức năng quan trọng trong việc kiến tạo hệ sinh thái, bảo tồn đa dạng sinh học, đồng thời đóng góp vai trò to lớn trong việc tạo sinh kế và củng cố đời sống cho người dân vùng đệm.
Được thành lập theo quyết định số 01/CT ngày 13 tháng 1 năm 1992 của Thủ tướng chính phủ Việt Nam trên cơ sở kết nối khu rừng cấm Nam Cát Tiên (được thành lập theo quyết định số 360/TTg, ngày 7 tháng 7 năm 1978 của Thủ tướng chính phủ) và khu bảo tồn thiên nhiên Tây Cát Tiên (được thành lập theo quyết định số 194/CT, ngày 9 tháng 8 năm 1986 của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng).
Trong những năm qua, toàn bộ diện tích rừng tự nhiên được Vườn quốc gia Cát Tiên bảo vệ nghiêm ngặt, trong đó có hơn 31.600 ha đã được ký hợp đồng khoán bảo vệ với 45 tổ với hơn 1.200 hộ nhận khoán và 02 đơn vị tập thể Công an, Ban chỉ huy quân sự huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng.
Ngoài ra, lực lượng của Vườn tự bảo vệ là hơn 47.000 ha. Kết quả kiểm tra hàng năm đều cho thấy các cá nhân, tổ chức được giao bảo vệ rừng thực hiện khá tốt các công việc đã cam kết, không để bị mất rừng, suy thoái rừng. Nhờ thực hiện công tác khoán bảo vệ rừng, ý thức người dân trong bảo vệ rừng ngày càng được nâng cao, bên cạnh đó thu nhập của người dân cũng được cải thiện, giảm sự phụ thuộc vào tài nguyên rừng.
Chính nhờ công tác bảo tồn hiệu quả, gìn giữ được hệ sinh thái với các loài động, thực vật phong phú, Cát Tiên là điểm du lịch ngày càng hấp dẫn khách du lịch trong và ngoài nước. Đặc biệt là trong mùa hoa muồng hoa đào (vào tháng 4 – 5 hàng năm), một trong những đặc sản của Cát Tiên.
Hiện nay, VQG Cát Tiên đã góp mặt vào danh sách các vườn quốc gia tiên phong trong nỗ lực bảo tồn thiên nhiên của cả nước. Đây cũng là điểm đến lý tưởng để du khách tìm về rừng, nhìn ngắm những loài gỗ quý, những gốc đại thụ hàng trăm năm tuổi, dễ dàng quan sát các loài chim, thú quý hiếm, thưởng ngoạn vẻ đẹp đại ngàn và bồi dưỡng sức khỏe thể chất lẫn tinh thần bằng bầu không khí trong lành của rừng mưa nhiệt đới.
Thanh Xuân
